Wstrząs anafilaktyczny to gwałtowna reakcja organizmu na silnie uczulający alergen — jest to reakcja niezwykle niebezpieczna, wręcz zagrażająca zdrowiu i życiu. Zazwyczaj wstrząs pojawia się już po kilku minutach od kontaktu z alergenem, a stan zdrowia szybko ulega pogorszeniu. Zazwyczaj przyczyną wstrząsu anafilaktycznego są ukąszenia owadów, ale również żywność i leki. Jak rozpoznać objawy wstrząsu oraz jakie podjąć działania w przypadku osoby dorosłej, a dziecka? Wszystkiego dowiesz się poniżej.
Anafilaksja, co to jest?
Wstrząs anafilaktyczny to często nieprzewidziana reakcja organizmu na kontakt z silnie uczulającym alergenem — może być ona wywołana nadwrażliwością układu immunologicznego. W organizmie nasilają się reakcje alergiczne, które wywołują objawy zagrażające życiu. Najczęściej wstrząs występuje po użądleniu owadów, tj. os, szerszeni, trzmieli oraz pszczół, jak również po spożyciu białka pokarmowego. Anafilaksja może również objawić się po przyjęciu silnych leków przeciwbólowych, antybiotyków oraz kontrastu podawanego w trakcie badań. Częstą przyczyną wstrząsu jest tzw. alergia krzyżowa, czyli jednoczesny kontakt z alergenami różnego typu. Reakcję organizmu mogą znacznie nasilić różnorodne czynniki, np.: alkohol, silny wysiłek fizyczny czy wysoka temperatura.
Pierwsze objawy
Objawy wstrząsu anafilaktycznego pojawiają się po kilku lub kilkunastu minutach w zależności od nasilenia alergii. Po użądleniu owada zazwyczaj pojawia się zaczerwienienie oraz stale powiększający się rumień, któremu towarzyszy świąd oraz pieczenie. Skóra staje się blada oraz pokryta zimnym potem. Do charakterystycznych zjawisk należy łzawienie, opuchlizna oczu lub wzmożone zaburzenia widzenia — biegunka, zawroty głowy oraz wymioty. Z minuty na minutę stan osoby doznającej wstrząsu będzie się pogarszał — może dojść do problemów z oddychaniem oraz przełykaniem. W przypadku braku pomocy może dojść do kołatania serca oraz gwałtownego spadku ciśnienia krwi, a nawet utraty przytomności. Ważna jest szybka reakcja osób towarzyszących, które wezmą pogotowie i udzielą pierwszej pomocy.
Jak pomóc osobie poszkodowanej?
Przede wszystkim, jeżeli doszło do użądlenia przez pszczołę lub osę, należy usunąć żądło ze skóry przy pomocy pęsety — ranę należy przemyć wodą połączoną z mydłem. Osoby, które doznały w przeszłości wstrząsu, powinny zawsze mieć przy sobie specjalną strzykawkę z adrenaliną, którą należy wbić w mięsień uda. Trzeba jak najszybciej wezwać karetkę. Oczekując na służby, warto sprawdzić, czy osoba poszkodowana nie ma niczego w ustach, aby się nie zakrztusiła. Jeżeli straci przytomność, należy rozpocząć resuscytację krążeniowo-oddechową.
Dzieci, a wstrząs anafilaktyczny
U dzieci anafilaksja przejawia się opuchlizną oczy, warg, uszu, nosa, jak również zaczerwienieniem skóry. Niezwykle charakterystyczne są bóle brzucha, nudności oraz wymioty. W razie jakichkolwiek niepokojących symptomów należy wezwać karetkę pogotowia. Warto pamiętać, że w przypadku dzieci wstrząs anafilaktyczny może objawić się później niż u osoby dorosłej, a jest równie groźny dla zdrowia.