Niektóre statystyki mówią o tym, że przewlekły brak apetytu, który prowadzi do spadku masy ciała i niedoborów żywieniowych, nazywany również anoreksją wieku podeszłego, dotyczy nawet 20-25% Europejczyków w wieku powyżej 65. roku życia. Istnieje kilka przyczyn tego problemu. Jak się z nim uporać?
Jakie mogą być przyczyny braku apetytu u seniora?
Przewlekły brak apetytu u seniora może mieć podłoże fizjologiczne, patologiczne i/lub środowiskowe. Podłoże fizjologiczne związane jest z zaburzeniami mechanizmu odczuwania głodu i sytości. Odpowiadają za to głównie hormony regulujące łaknienie, czyli cholecystokinina, glukagonopodobny peptyd 1 oraz grelina. Ich stężenie zmienia się razem z wiekiem, w związku z czym dochodzi do zmniejszenia apetytu bądź szybkiego odczuwania sytości po spożyciu niewielkiej ilości jedzenia. Jadłowstręt wynikający z podłoża patologicznego może mieć źródło w chorobach charakterystycznych dla podeszłego wieku takich jak wrzody żołądka, refluks, nowotwory, przewlekła obturacyjna choroba płuc, choroba wieńcowa, zawały serca, udary mózgu, niewydolność nerek czy depresja wieku starczego. Do podłoża środowiskowego należą z kolei czynniki takie jak samotność, niepełnosprawność, niskie wykształcenie oraz stres.
W jaki sposób pobudzić apetyt u seniora?
Przed udaniem się do lekarza można spróbować kilku metod uporania się z problemem. Warto pamiętać, że posiłki powinny być dopasowane do wieku seniora. W starszym wieku można bowiem mieć problemy z gryzieniem twardych warzyw, natomiast układ pokarmowy nie radzi sobie często dobrze z trawieniem ciężkich i tłustych potraw. Oczywiście, każdy ma swoje preferencje kulinarne. Jeśli starszej osobie podaje się posiłki, za którymi zwyczajnie nie przepada, brak apetytu nie powinien być niczym dziwnym. Warto więc zadbać nie tylko o smak potrawy, ale również o to, by była ona kolorowa i prezentowała się dobrze na talerzu. Kolejną metodą na pobudzenie apetytu może być wspólne gotowanie. Już samo przyrządzanie posiłków, najlepiej całą rodziną, bywa pomocne. Warto poprosić seniora, by przygotował on swoje popisowe danie, które z chęcią spożyje w otoczeniu bliskich. Jedzenie w samotności jest przygnębiające, dlatego dobrze jest dbać o dotrzymywanie osobie starszej w miarę możliwości towarzystwa. Najlepiej jest z nią rozmawiać i żartować przy stole.
Co gdy te metody nie pomogą?
Czasami wymienione wyżej metody nie są wystarczające, by uporać się z problemem przewlekłego braku apetytu u seniora. Jeśli występuje on cały czas i towarzyszą mu objawy niedożywienia bądź osoba starsza wymaga specjalistycznego wsparcia podczas leczenia chorób przewlekłych, należy zasięgnąć porady lekarza. Nierzadko profesjonaliści zalecają stosowanie środków farmakologicznych posiadających w składzie substancje przyczyniające się do poprawy apetytu takie jak wyciągi z kopru, mięty, cykorii, anyżu, mniszka czy krwawnika. Warto wprowadzić do diety wysokokaloryczne napoje zastępujące klasyczne posiłki takie jak Fresubin Protein Energy DRINK. Tego typu produkty zawierają odpowiednie ilości substancji odżywczych, witamin i minerałów zamknięte w niewielkim napoju. Są łatwe do spożycia oraz dostępne w ciekawych smakach, które przypadną seniorom do gustu, np. czekoladowym, poziomkowym, orzechowym, waniliowym czy smaku owoców tropikalnych.
